Omega 3 tekort, een belangrijke verhaal

De vetzuurbalans; een (O)mega belangrijk verhaal

Het draait bij de vetzuurstatus (net zoals eigenlijk bij alles) om balans. En dan vooral de balans tussen de vetzuren omega 3 en omega 6. Deze ratio zou idealiter 1:1 moeten zijn in een gezond lichaam.

In de oertijd aten we als mens een mix van biologisch wild vlees, vers gevangen vis en een hoop plantensoorten zoals (zee)groenten, fruit, noten en zaden. Met zo'n eetpatroon hoefde niemand na te denken over of je wel de juiste verhoudingen vetzuren at. Dit ging namelijk vanzelf! Deze lifestyle zou een omega 3:6 ratio opleveren van 1:1.

In de huidige westerse samenleving is de juiste verhouding vetzuren echter een grote uitdaging. Wetenschappers geven aan dat door de consumptie van zwaar bewerkte voedingsmiddelen de ratio's tussen omega 3 en 6 maar liefst op 1:16 liggen! Iets waar we evolutionair gezien niet voor ontwikkeld zijn. (1)

Waarom is de ratio omega 3 vs. 6 zo belangrijk?

Een groot belang van deze balans lijkt te liggen in de functie van het immuunsysteem. De balans heeft namelijk invloed op een zeer belangrijke functie van het immuunsysteem: het ontstekingsmechanisme. Bij elk proces van schade in het lichaam zijn ontstekingen betrokken. Zo wordt er een ontsteking geactiveerd als we bijvoorbeeld een schaafwond hebben, iets kneuzen of breken of wanneer we geopereerd zijn. Een ontsteking zorgt ervoor dat het immuunsysteem het gebied waar schade is als het ware afzet met een zwelling, roodheid en/of pijn, zodat het helingsproces kan beginnen. Ontsteking is dus in feite het begin van genezing. 

Er zijn daarentegen nog meer vormen van ontsteking die we niet direct goed voelen of waarnemen, maar die wel zeer vaak plaatsvinden in het lichaam. Een paar voorbeelden van situaties die deze vormen van ontsteking kunnen activeren zijn alcohol drinken, slecht slapen, slechte voeding, te veel sporten, te weinig sporten en te veel chronische stress. Dit zijn situaties die in de westerse maatschappij veelvuldig voorkomen en dus kunnen zorgen voor een chronische ontstekingsactivatie, ook wel ‘laaggradige ontstekingen’ genoemd. Deze ontstekingsactivatie is een van de grootste oorzaken van de meest voorkomende welvaartsziekten: hart- en vaatziekten, kanker en diabetes. (2)

En nu komt de kicksaus: omega 3 heeft een ontstekingsremmend effect in ons systeem(3) en een teveel aan omega 6 krijgt juist een ontstekingsbevorderend effect in ons systeem. (4)  Dat houdt in dat al die westerse mensen met een omega 3:6 verhouding van 1:16 dus in een staat kunnen komen van chronische laaggradige ontsteking, een heel grote risicofactor voor het ontwikkelen van ziektes. Om deze reden is het therapeutische advies vaak om dagelijks te supplementeren met omega 3 om deze verhouding weer recht te trekken samen met omega 3-rijke voeding en een verlaging in de consumptie van omega 6.

Naast ontstekingen zijn er nog meer voordelen van een gezonde omega 3-status, namelijk:

• Een gezonde bloeddruk
• Gezonde huid
• Welzijn van de ogen
• Ontwikkeling van de zwangerschap voor kind en moeder
• Gezonde bloedvetgehaltes
• Hersen- en zenuwstelselfunctie
• Gezonde celmembranen
• Hartgezondheid

Pretty important dus!

Welke vormen van omega 3 zijn er?

Het begrijpen van dit verhaal is onwijs belangrijk voor de juiste inzet van een omega 3-rijke lifestyle. De drie belangrijkste omega 3-vetzuren zijn ALA, EPA en DHA. Om het niet te complex te maken, omschrijven we de vetzuren als volgt:

ALA vind je voornamelijk in plantaardig voedsel zoals lijnzaden en walnoten.

EPA en DHA vind je in dierlijk voedsel zoals vette vis, maar ook in wild en gras gevoerd vlees en ei.

Lees hierover meer in ons andere omega 3-blog (5)

De magische werking op het menselijk lichaam ga je vooral vinden bij de elementen EPA en DHA. Zoals omschreven vind je deze dus voornamelijk in dierlijk voedsel zoals vette vis. Er is wel één bijzondere uitzondering, en dat zijn algen. Algen zijn de enige plantaardige bron van EPA en DHA.

Dit houdt niet in dat de consumptie van ALA niet belangrijk is, integendeel, maar er zit een klein verhaaltje achter. ALA moet in het lichaam namelijk worden omgezet naar EPA en DHA, en deze conversie is helaas maar 5-15%. Het draagt dus wel bij, maar er zijn toch echt andere bronnen nodig! 

Is meer vis eten en visolie innemen dan de oplossing?

Het antwoord is in principe ja, maar wel met een grote ‘maar’. Als we de consumptie van vette vis en visolie-supplementen verhogen en de consumptie van omega 6 verlagen dan werken de balansen weer naar elkaar toe, dat is zeker correct, maar er is meer om over na te denken. Uit onderzoek naar voedselkwaliteit is gebleken dat zowel visproducten als visolie als slechtst uit de bus komen als het gaat om vervuiling.

Het blijkt dat de meeste toxines zoals zware metalen, die te vinden zijn in dierlijke voeding met vis en visolie, notabene met kop en schouders bovenaan staan! Het opstapelen van zware metalen in het lichaam kan desastreuze gevolgen hebben voor de gezondheid.(6)

Het is spijtig maar door de slechte vis kwaliteit is het juist niet aan te raden om daar heel veel van te nuttigen en hetzelfde geldt voor visolie! 

De ultieme omega 3-oplossing

Zoals je leest is het niet makkelijk om je omega 3:6 ratio op een verantwoorde manier te verbeteren, maar er zijn oplossingen. Als basis adviseren wij altijd om 750-1000 gram groenten en fruit samen te nuttigen in combinatie met dagelijkse consumptie van walnoten, lijnzaden en pitten. Dit zorgt ervoor dat we een hoog antioxidantenprofiel binnenkrijgen, samen met een flink portie plantaardig omega 3 (ALA) als basis. Door vervolgens één keer per week een portie vette vis te eten, houd je in feite de hoeveelheid zware metalen relatief laag waardoor het kostenplaatje in balans blijft. Room dit af met een omega 3-toevoeging uit een algensupplement en de weegschaal komt op een verantwoorde manier in balans voor zowel lichaam als natuur. 

Aanvulling met omega 3-vetzuren uit algen is de beste en schoonste keuze. Wij vinden het belangrijk dat, naast het menselijk lichaam, ook de natuur bevoordeeld is in de keuzes.