Hoe je als fysio cliënten beter helpt door het oplossen van een voedingstekort [PRO]

Hoe herstelt het weefsel ook alweer?

Neem als voorbeeld een van jouw cliënten in gedachte die kampt met een blessure of ander soort pijn. Dan kan je er vanuit gaan dat er in het lichaam een aantal processen actief zijn. Denk aan:

• Remmen van weefselafbraak;
• herstellen en opbouwen van beschadigd weefsel;
• ontstekingsprocessen opbouwen of afbreken.

Cellen die betrokken zijn bij het herstelproces

Je zult dit vast wel weten, maar we hebben het nog even uitgeschreven zodat we op één lijn zitten.

Cellen die zorgen voor afbraak van weefsel: Matrix metalloproteinase

Metalloproteinase, ofwel MMPs. Dit zijn enzymen die bindweefsel of collageenvezels kunnen afbreken. In feite kan met de MMP elk type bindweefsel worden veranderd of zelfs afgebroken, we noemen dit “remodelling”. Er zijn veel verschillende soorten. Sommige varianten zijn zelfs in staat om de matrix in bot of tanden af te breken. Dit is niet perse de slechterik want er is altijd een juiste balans tussen opbouw en afbraak is nodig anders wordt er weer teveel van aangemaakt, wat voor negatieve gevolgen kan zorgen.

Cellen die zorgen voor opbouwen van weefsel: Fibroblasten

Fibroblasten zijn gespecialiseerde cellen die verspreid liggen in het menselijk bindweefsel. Ze zijn verantwoordelijk voor de bouw van alle elementen van het bindweefsel systeem: dus onder andere de collagene, reticulaire als elastische vezels. Deze cellen met een prachtige eigenschap, liggen te wachten in het bindweefsel totdat er ergens schade optreedt zodat ze na activering hun weefsel herstellende en opbouwende rol kunnen gaan uitvoeren.

Cellen die zorgen voor het activeren van een ontsteking: Cytokinen 

Dit zijn een grote groep verschillende stoffen die direct verbonden zijn met het immuunsysteem. Als er schade is activeert het immuunsysteem bepaalde cytokines om een ontstekingsreactie in de hand te werken. Dit is het begin van herstel!

Vooral de cytokines TNFα en IL-1β hebben een grote invloed op MMPs, dit zijn ontstekingsbevorderende stoffen die vrijgezet worden bij ontstekingen. Bij ontstekingen worden meer MMPs (afbraak) gemaakt. Ontstekingen leiden dus tot afbraak van weefsels.

Let op: laat het wel duidelijk zijn dat hier een sterk vereenvoudigde uitleg staat over deze processen.

Herstel van weefsel wordt bevorderd door beweging en training… toch?

Dat klopt! De juiste belasting is altijd de eerste voorwaarde in een herstelproces. Zonder beweging krijgt het lichaam geen “prikkel” om nieuw kwalitatief weefsel aan te maken. Het lichaam is een briljant apparaat! Echter wordt  in de fysiotherapie in onze ogen te weinig rekening gehouden met nog een hele belangrijk factor: de nutritionele status. Als er wel bewogen en getraind wordt, maar zonder voldoende bouwstenen uit bijvoorbeeld voeding of suppletie, herstelt iemand nog steeds beperkt! Een optimale nutritionele status is een hele grote factor die bijdraagt aan de juiste biochemische balans. Dus de balans tussen afbraak, opbouw en ontstekingen.

Welke voedingsstoffen dragen bij aan herstel en waarom?

Deze vraag is gemakkelijk te beantwoorden. Allemaal! Toch kan een cliënt die kampt met klachten baat hebben bij het extra innemen van de volgende voedingsstoffen. Dit kan door middel van voeding én door het nemen van supplementen.

Eiwitten en vitamine C

Wanneer er eiwitten worden geconsumeerd, blijven er na de vertering aminozuren over. Deze aminozuren worden vervolgens gebruikt om spier- en bindweefselvezels van te maken. Bij dit proces is Vitamine C intensief betrokken. Een optimale vitamine C status is daarom zeer belangrijk bij elk herstelproces. Ook een juiste eiwitinname is cruciaal voor een goed verloop van herstelprocessen.

Vitamine D3

Uit onderzoek van het NTVG (Nederlands Tijdschrift Voor Geneeskunde)[1] is gebleken dat ruim 40% van de Nederlanders kampt met vitamine D3 tekort. Deze belangrijke vitamine speelt een hoofdrol in het verloop van herstelprocessen. Vitamine D3 laat zien dat het een sterk regulerende rol speelt op MMPs (afbraak) waardoor weefselafbraak kan worden beperkt. Verder speelt vitamine D3 een cruciale rol in de functie van het immuunsysteem en daarmee dus ook op de controle van cytokines (ontstekingsprocessen).

Magnesium

Magnesium is een mineraal die betrokken is bij talloze processen in het lichaam. Veel van de processen vinden plaats in het spier- en neurologische stelsel. Jij als therapeut weet als geen ander dat bij de meeste cliënten verstijving en hypertonie van spieren, veroorzaakt door onder andere het zenuwstelsel, pijnklachten kan veroorzaken. Daarnaast werkt het pijnstillend, ontstekingsremmend en de cliënt kan beter slapen, wat weer bevorderend werkt op herstel.

Zink

De alleskunner in de synthese en het onderhoud van bindweefsel. Het is een onderdeel van de MMPs (afbraak), maar het stimuleert ook de formatie van fibroblasten (opbouw). Daarnaast is het betrokken bij de regulatie van ontstekingen. Hierdoor wordt de capaciteit voor opbouw, remodeling en afbraak vergroot. Het is dus logisch dat dit bij genezing van weefsel een relevante factor is, omdat er in een korte tijd, veel nieuw weefsel dient te worden gemaakt.

Omega 3 en omega 6

Omega 3 en omega 6-vetzuren zijn cruciale componenten van celmembranen. Omega 3 zorgt voor ontstekingsremming en omega 6 zorgt voor zowel ontstekingsremming als ontstekingsbevordering. Bij teveel aan omega 6 kan er een chronische staat van ontsteking uitgelokt worden, wat botten, spieren en wondherstel kan beïnvloeden met alle gevolgen van dien. Uit onderzoek blijkt dat een omega 3-6 ratio van 1 op 2 ideaal is, maar dat hier maar weinig mensen aan voldoen. We zien in de praktijk geregeld ratios voorbij komen van 1 op 20 of zelfs nog meer!

Conclusie: beweging en voeding zijn complementair en beide onmisbaar voor goed herstel

Het klinkt eigenlijk heel logisch als je het zo leest. Toch wordt het in de praktijk maar weinig toegepast. De meeste fysiotherapeuten hebben simpelweg niet de opleiding gevolgd om mensen de juiste voeding en suppletie adviezen te geven. Dit is ook helemaal niet erg! Er wordt pas sinds de afgelopen jaren steeds meer onderzoek gedaan naar de invloed van voeding en supplementen op ons bewegingsapparaat, met veel positieve uitkomsten. Wij van Bindle geloven dat alles in het lichaam met elkaar samenwerkt. Mocht je cliënten kampen met langdurige klachten, denk dan eens aan de nutritionele status van hem of haar!